به مناسبت ششم فروردین روز تولد زرتشت
زَرْتُشْتْ یا زَرْدُشْتْ پیامبر ایران باستان است. عده‌ای او را مروج یکتاپرستی معرفی کرده‌اند که آهورامزدا را تبلیغ می‌کرد و خدایان باستانی آریاییان را باطل می‌دانست. او آتش را یکی از مظاهر خدای روشنایی می‌دانست. برخی می‌گویند زرتشت در زبان سریانی به معنای ابراهیم(ع) است و برخی دیگر زرتشت را یکی از امامان ملت ابراهیم(ع) یا پیامبری می‌دانند که کتاب بر او نازل شده است. برخی نسب او را به منوچهر یکی از شاهنشاهان ایران رسانده‌اند. بعضی از مورخان او را اختلافی‌ترین شخصیت تاریخ می‌دانند؛ تا جایی که برخی او را به شخصیت‌های افسانه‌ای تشبیه کرده‌اند.
زرتشت در سال ۶۶۰ قبل از میلاد به دنیا آمده، در سال ۶۳۰ قبل از میلاد به پیامبری مبعوث شده و در سال ۵۸۳ قبل از میلاد در سن ۷۷ سالگی در آتشکده‌ای در بلخ کشته شده است.
بعضی از مستشرقان مانند انکتیل دوپرون، عقیده دارند که بلخ زادگاه زردتشت بوده است. طبری و برخی از مورخان، زرتشت را اهل فلسطین می‌دانند و می‌گویند از آنجا به ایران آمده است؛ نظریه‌ای نیز وجود دارد که زرتشت اهل آذربایجان بوده و از بالای کوهی نزدیک ارومیه تبلیغش را آغاز کرده است و بدین جهت آب دریاچه ارومیه در کتاب‌های مذهبی زرتشتیان مقدس شمرده شده است.
اَوِستا (کتاب مقدس زرتشتیان ) به معنای اساس و بنیان است. این کتاب در زبان‌های اوستایی، پهلوی و سانسکریت ریشه دارد. ابتدا به صورت شفاهی بوده و پس از اسلام به شکل مکتوب در آمده است. اوستا پنج بخش دارد.
مورخان بر این عقیده‌اند که توحیدی بودن یا دوگانه‌پرستی زرتشت روشن نیست و اوستای موجود، این ابهام را رفع نمی‌کند؛ زیرا بخشی از آن در دوخدایی صراحت دارد و از بخشی دیگر توحید استنباط می‌شود. گفته‌اند اکثر علمای مسلمان، دین زرتشت را در اصل شریعتی توحیدی و زرتشتیان را از اهل کتاب می‌دانند.
احترام به آتش به عنوان یکی از مظاهر خدای روشنایی و افروخته نگه‌داشتن آن مشخص‌ترین ویژگی این آیین است. این کار با انجام مراسمی خاص در اطراف آتش در معابدی به نام آتشکده به رهبری روحانی‌های زرتشتی انجام می‌شود. سه اصل گفتار نیک، پندار نیک و کردار نیک از سخنان مشهور زرتشتیان است.
برخی آداب و رسوم ایرانیان از قبیل مراسم چهارشنبه سوری و سوگند خوردن به روشنایی چراغ و غیره با تعالیم زرتشتی ارتباط دارد.در میان زرتشتیان انتظار ظهور سه منجی از نسل زرتشت مطرح است. آنها می‌گویند این منجیان یکی پس از دیگری جهان را پر از عدل خواهد کرد. بنابر تعالیم زرتشتی جهان هستی سه دوره سه‌هزار ساله دارد و هر یک از این منجیان در پایان هر یک از این سه‌هزار ساله‌ها ظهور خواهند کرد با ظهور آخرین منجی جهان نیز به پایان می‌رسد.
زرتشتیان از سوی برخی به نام‌هایی مانند مجوسی، گبر، زندیق و پارسی نیز خوانده می‌شوند. قرآن تنها یکبار در آیه ۱۷ سوره حج پس از چند دین توحیدی و پیش از ذکر مشرکان واژه مجوس را به کار برده است. پارسی معمولا به زرتشتیانِ هندوستان گفته می‌شود. برخی زندیق را کسی می‌دانند که به دوگانه‌پرستی اعتقاد داشته باشد؛ یعنی به نور و ظلمت و یزدان (خالق خیر) و اهریمن (خالق شر) باور داشته باشد.روز ششم فروردین که (خرداد روز) است و متعلق به فرشته مقدس خرداد است بزرگترین جشن ایرانیان باستان بود زیرا بنابر عقاید زردتشتیان، زردتشت در چنین روزی متولد شد و باز در چنین روزی به پیامبری برگزیده شده است.
زردتشتیان ایران این عید را جشن (هفدرو) می گویند. پارسیان هندوستان و پاکستان این روز را به نام خرداد سال جشن می گیرند و دسته دسته به آدریان ها جهت نیایش رو می آورند.
در واقع در چنين روزي اشوزرتشت در دوران امپراطوري لهراسب در كنار رود درجي اروميه, چشم به جهان گشود. چون نام پدر زرتشت اسپنتمان بود پس از تولد او را زرتشت اسپنتمان ناميدند. در همين روز يعني خرداد و فروردين ماه زرتشتي و به عبارتي 6 فروردين ماه خورشيدي, در زمان شاه گشتاب كياني, زرتشت بزرگ از جانب اهورامزدا به پيامبري برگزيده شد.
موبد كورش نيكنام، كليت پيام زرتشت را در هومت, هوخت و هورز يعني گفتار, پندار و كردار نيك ميداند و معتقد است: پيامي كه زرتشت در گاتاها بر آن تاكيد ميكند، خردمندي، تساوي, آزادي, تساوي حقوق انسانهاست و آيين زرتشت آيين مهرباني و صلح است.
وي 6 فروردين را روز هودرو يا هفتاد و دو رويداد بيان كرد و افزود: عدد هفتاد و دو در آيين ايراني, عددي مقدس است و در اين روز هفتاد و دو رويداد اهورايي بزرگ داشته ميشود كه از جمله آنها زادروز آشوزرتشت است. زرتشت انسان را از جانب اهورامزدا مامور ميكند كه جايگاه انسان بودن خود را در گذر زندگي نسبت به توانمنديهاي فكري, جسمي, معنوي و مادي خود پيدا كند.
بر اساس اين، انسان در آييني كه زرتشت بنا نهاد، مكلف است تا عليه دروغ و پلشتيهاي فكري طغيان كند و بر ضد بدفكري و كژانديشي بشورد. زرتشت انسان را آفريننده سرنوشت خويش ميداند و مسئوليت رهايي از گناه و كردار بد را به صورت كل متوجه انسان ميداند. زرتشت آريائيان و كل جهان را به شادي ترغيب ميكند و تساوي را از صفات اهورايي ميپندارد.
بیرونی در آثار البلاغه می نویسد: (روز ششم فروردین نوروز بزرگ است و نزد ایرانیان جشن بزرگ می باشد. گویند خداوند در این روز مشتری بیافرید و فرخنده ترین ساعت های آن روز ساعت مشتری است. زردتشتیان می گویند زردتشت در این روز توفیق یافت که با خداوند مناجات کند و کیخسرو در این روز به آسمان عروج کرد و در این روز برای ساکنان کره زمین سعادت قسمت می کنند و از اینجاست که ایرانیان این روز را امید نام نهاده اند).
در برهان قاطع چنین می نویسد: (... و نوروز خاصه روزی است که نام آن روز خرداد است و آن روز ششم فروردین ماه می باشد و در آن روز هم جمشید بر تخت نشست و خاصان را طلبید و رسم هایی نیکو گذاشت و گفت: (خدای متعال شما را خلق کرده است؛ باید که به آب های پاکیزه تن بشویید و غسل کنید و به سجده و شکر او مشغول باشید و هر سال در این روز به همین دستور عمل نمایید.) این روز را بنابراین نوروز خاصه خوانند و گویند آکاسره هر سال از نوروز عامه تا نوروز خاصه که 6 روز باشد حاجت های مردمان را آزاد کردندی و مجرمان را عفو فرمودندی و به شادی مشغول بودندی.
در روز ششم که جشن نوروز خاصه بود، شاه در قصر با محرمان خود به شادمانی می پرداختند و این ایام تیره پادشاه و نزدیکان او بود و از شوکت خاصی برخوردار بوده است.
از آداب این روز فال کوزه است، بدین ترتیب که یک روز قبل از جشن اهالی خانه و دوستان و آنهایی که میل دارند در فال شرکت کنند، چیزهای کوچکی می گیرند و آن را با پارچه سبز می پیچند و در یک کوزه نو می اندازند و در کوزه را می بندند و در میان درخت(مورد)، همان درختی که به اهورامزدا تعلق دارد می گذارند.
بعد از چند ساعتی کوزه را بر میدارند و آن را در آتش بخور می دهند و بعد به دست دختری نابالغ می دهند و او یک یک از لوازم و اشیاء داخل کوزه را به دست می گیرد و منتظر می شود تا سایرین (یک نفر) شعر از بر بخواند. آنگاه که چکامه خوانده می شود و وصف حال صاحب اثاثه معلوم می شود، اشیا را از درون کوزه بیرون می آورد و به صاحب آن تحویل می دهد. این عید را به هموطنان زرتشتی تبریک می گوئیم و امیدواریم سال جدید سالی پر از موفقیت، صلح و صفا در میان ملل عالم باشد.
خبر: ایرجی
منبع : سایت بیتوته، ویکی شیعه
1401/1/6 11:23
